Επιβαρυντικοί παράγοντες και διαχείριση της μυοσκελετικής υγείας του μουσικού.

  

 Τι καθιστά τον μουσικό εκτεθειμένο σε μυοσκελετικούς τραυματισμούς; Πως χωρίζονται οι παράγοντες που επιβαρύνουν την μυοσκελετική του υγεία;

 Οι μουσικοί ειναι επιρρεπείς σε Μυοσκελετικούς Τραυματισμούς(ΜΤ) που προκαλούνται ή επιδεινώνονται από το παίξιμο του μουσικού οργάνου τους. Το παίξιμο μουσικού οργάνου εμφανίζεται μόλις δεύτερο, πίσω από την χρήση Η/Υ, ως χαρακτηριστικό πλυθησμιακής ομάδας εκτεθειμένης σε επιβαρυντικούς παράγοντες σχετικούς με την εμφάνιση ΜΤ. Οι επιβαρυντικοί παράγοντες περιλαμβάνουν χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος, τις φυσικές απαιτήσεις των δραστηριοτήτων, καθώς και ατομικά χαρακτηριστικά. Στην εικόνα 2 παρουσιάζονται οι κύριοι επιβαρυντικοί παράγοντες που σχετίζονται με τις τρεις αυτές κατηγορίες.

Εικόνα 2. Επιβαρυντικοί παραγόντες που συνήθως παρουσιάζονται στους μουσικούς

 Σε γενικές γραμμές, η μεγάλη συσχέτιση των επιβαρυντικών παραγόντων και της εμφάνισης ενός ΜΤ έχει να κάνει με τα υψηλά επίπεδα οποιουδήποτε μεμονομένου παράγοντα ή την συνύπαρξη περισσότερων παραγόντων. Στους επαγγελματίες μουσικούς, η διαχείριση απαιτητικών και σύνθετων καταστάσεων με πολλαπλούς επιβαρυντικούς παράγοντες αύξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ΜΤ.

 Οι καταστάσεις αυτές είναι συνήθεις και δυστυχώς πολύ συχνά, έχουν μια δραματικά άσχημη εξέλιξη. Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις και παρατεταμένες στάσεις, σε βάθος χρόνου, μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη τάση σε τένοντες, μύες και νεύρα. Το ψυχολογικό στρες και η φτωχή διατροφή – όπου συχνά συνυπάρχουν στα πλαίσια ενός απαιτητικού προγράμματος, της πίεσης για την τελειοποίηση και του άγχους για την μουσική απόδοση – μπορούν επίσης να συμβάλλουν στις αρνητικές επιπτώσεις των αυξημένων φυσικών απαιτήσεων στους μουσικούς.

 Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζει ο μουσικός για τους μυοσκελετικούς τραυματισμούς; Τι αντίκτυπο έχουν στην απόδοση και εν τέλει στην επαγγελματική του σταδιοδρομία; Ποιός είναι ο υπεύθυνος ρόλος των επαγγελματιών υγείας;

 Η κατανόηση των επιβαρυντικών παραγόντων καθώς και η αναζήτηση πρακτικών τρόπων ελαχιστοποίησης της επίδρασής τους είναι σημαντικοί για την διατήρηση της υγείας και των επιθυμητού επιπέδου λειτουργικότητας, προλαμβάνοντας τις επώδυνες και δυνητικά μοιραίες για την καριέρα, επιπτώσεις των ΜΤ.

 Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι περίπου οι μισοί επαγγελματίες μουσικοί και μαθητές μουσικής (συμπεριλαμβανομένων των τραγουδιστών) εμφανίζουν σημαντικά συμπτώματα. Αν και οι ΜΤ είναι συνήθεις σε όλη την βιομηχανία, ο κίνδυνος εμφάνισής του είναι εμφανώς μεγαλύτερος στις γυναίκες απ'ότι στους άντρες και μεγαλύτερος στους μουσικούς εγχόρδων και πλήκτρων απ'ότι στους υπόλοιπους. Η διαφορά μεταξύ των δυο φύλων πιθανόν οφείλεται σε ανατομικές και ορμονικές  διαφορές. Ο αυξημένος κίνδυνος στους μουσικούς εγχόρδων και πλήκτων πιθανότατα οφείλεται στις συγκεκριμένες απαιτήσεις από στάση του σώματος και τα αυξημένα φορτία σε λεπτές δομές των άνω άκρων, για τον χειρισμό των οργάνων αυτών.

Πως αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι ΜΤ του μουσικού;

Πρόληψη

 Η πρόληψη των ΜΤ χωρίζεται σε δυο επίπεδα: 1)Έλεγχο των επιβαρυντικών παραγόντων και 2) Αναγνώριση και ανταπόκριση στις πρώτες ενδείξεις και συμπτώματα.

Έλεγχος των επιβαρυντικών παραγόντων

 Ο έλεγχος των επιβαρυντικών παραγόντων προϋποθέτει την αντίληψη της ύπαρξής τους και την εφαρμογή αποτελεσματικών στρατηγικών για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων τους. Όπως και σε άλλα επαγγέλματα, έτσι ομοίως και στις τέχνες του θεάματος, οι στρατηγικές αυτές ελέγχου βασίζονται σε έναν συνδυασμό των παρακάτω φιλοσοφιών:

• Εξισορρόπηση των φυσικών και ψυχολογικών απαιτήσεων σε συμφωνία με τα εκάστοτε ατομικά χαρακτηριστικά (το να γνωρίζει δηλαδή κανείς τα όρια του).

• Διατήρηση της φυσικής ευεξίας, υγείας και διατροφής σε υψηλά επίπεδα.

Αναγνώριση και ανταπόκριση στις πρώτες ενδείξεις και συμπτώματα

 Η έγκαιρη αναγνώριση των ενδείξεων και των συμπτωμάτων επιτρέπει στους μουσικούς να:

• να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια

• να βρουν πληροφορίες για την εύρεση του κατάλληλου ειδικού

• να λάβουν προληπτικής φροντίδας προτού ο πόνος ξεκινήσει να επιδρά στην καθημερινότητά τους (Επίπεδα Ι και ΙΙ στην κλίμακα προοδευτικότητας των ενδείξεων και συμπτωμάτων).

 Δυστυχώς, είναι πιο σύνηθες στον χώρο του θεάματος, οι καλλιτέχνες να εργάζονται επώδυνα ως το σημείο που αδυνατούν πια να εργαστούν. Στα μετέπειτα επίπεδα τραυματισμού (Επίπεδα ΙΙΙ-V), το ενδεχόμενο πλήρους αποκατάστασης μειώνεται, ενώ η διαδικασία θεραπείας είναι πιο περίπλοκη και αποδιοργανωτική στην καθημερινότητα.

Θεραπεία

 Η διαχείριση θεραπευτικά, των ενδείξεων και συμπτωμάτων  εφαρμόζεται αποτελεσματικότερα από επαγγελματίες στον χώρο της υγείας ευαισθητοποιημένους στις επαγγελματικές και καλλιτεχνικές απαιτήσεις που ασκούνται στους μουσικούς. Οι μουσικοί θα πρέπει να αναζητούν υπηρεσίες αναγνωρισμένων επαγγελματιών υγείας που επιδεικνύουν κάποιον βαθμό κατανόησης των τεχνών του θεάματος.

 Συνήθως, οι καλλιτέχνες συνδυάζουν εναλλακτικές προσεγγίσεις με την παραδοσιακή ιατρική διαχείριση των ΜΤ.
 ¨Εχουν παρατηρηθεί αρκετές εναλλακτικές/συμπληρωματικές προσεγγίσεις εκτεινόμενες σε ένα εύρος φιλοσοφιών και πρακτικών, συμπεριλαμβανομένων:

• εξάσκηση σωματικής αντίληψης (πχ. Τεχνική Alexander, Pilates, Yoga)

• βελονισμός

• μασαζ

• βοτανοθεραπεία

Αν και δημοσιευμένα και μη πορίσματα υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα των εναλλακτικών/συμπληρωματικών προσεγγίσεων, εντούτοις η έλλειψης μεθοδολογικής τους προσέγγισης, τις καθιστά περιστασιακά επαρκείς και αδύναμες στην ουσιαστική αντιμετώπιση του ΜΤ.
Η αντιμετώπιση είναι αποτελεσματική, όταν υπάρχει έγκαιρη διάγνωση και συνίσταται σε αντιμετώπιση με φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπεία. Η φυσικοθεραπεία είναι  συστηματική και επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση και στηρίζεται στην εξατομικευμένη αξιολόγηση και κατόπιν στον σχεδιασμό πλάνου αποκατάστασης, με σκοπό την επίλυση των αιτιών της εμφάνισης των συμπτωμάτων. Η  φροντίδα των συστημάτων ελέγχου της κίνησης τα οποία προσβάλονται από ΜΤ, με νευρομυικές παρεμβάσεις και αποτελεσματικότερα εφαρμόζεται από επαγγελματίες που έχουν εξίσου γνώση, των ιδιαίτερων φυσικών, αλλά και τεχνικών απαιτήσεων ενός μουσικού.

Πηγές:
Preventing Musculoskeletal Injuries for musicians and dancers

Τραυματισμοί του αστράγαλου: Αίτια και θεραπείες

Οι τραυματισμοί του αστράγαλου συνήθως κατατάσσονται ως αθλητικοί τραυματισμοί. Στην πραγματικότητα όμως, δεν είναι απαραίτητο να είναι κανείς  αθλητής ή να αθλείται περιστασιακά για να "γυρίσει" και να τραυματίσει τον αστράγαλό του. Ακόμη και κάτι απλό, όπως η βάδιση σε μια ανώμαλη επιφάνεια μπορεί να προκαλέσει ένα επώδυνο και  εξουθενωτικό τραύμα.

Οι τραυματισμοί  συμβαίνουν ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλλου κτλ, αν και η συχνότητα στους άντρες μεταξύ 15 και 24 είναι υψηλότερη σε σχέση με αυτή των γυναικών άνω των 30, οι οποίες εμφανίζουν κατά τ’ άλλα, υψηλότερα ποσοστά από αυτά των ανδρών. Το 50% των διαστρεμμάτων του αστραγάλου εμφανίζονται σε αθλητικές δραστηριότητες. Καθημερινά στις ΗΠΑ 25,000 άτομα παθαίνουν ένα διάστρεμμα(τραυματισμός από κίνηση πέρα από το φυσιολογικό εύρος τροχιάς μιας άρθρωσης, βλ. Εικόνα 1) και συνολικά 1 εκατομμύριο επισκέπτεται ετησίως τα εξωτερικά ιατρεία για τον ίδιο λόγο. Οι συνηθέστεροι τραυματισμοί του αστραγάλου είναι τα διαστρέμματα και τα κατάγματα, τα οποία εμπλέκουν θλάση ή ρήξη στους συνδέσμους και λύση της συνέχειας των οστών της περιοχής του αστραγάλου. Εξίσου πιθανή είναι και η μερική ή πλήρης ρήξη ενός τένοντα.

Εικόνα 1. Υπερβολικός υπτιασμός της υπαστραγαλικής άρθρωση και ρήξη των έξω πλαγίων συνδέσμων.

Σε τι συνίσταται συνήθως η βλάβη;  
Θλάσεις, ρήξεις και κατάγματα

Οι τραυματισμοί του αστράγαλου  καθορίζονται από το είδος του ιστού – οστό, σύνδεσμος ή τένοντας— που έχει υποστεί βλάβη.  Αυτό που ονομάζουμε αστράγαλο ή πιο ορθά ποδοκνημική, είναι ουσιαστικά μια άρθρωση με 3 οστά που ενώνονται μεταξύ τους– την κνήμη και την περόνη, που «συναντούν» προς τα κάτω το οστό του αστραγάλου που έχει κωνοειδές σχήμα. Τα οστά αυτά συγκρατιούνται μεταξύ τους με συνδέσμους, δηλαδή δέσμες ανθεκτικού συνδετικού ιστού που κρατούν τα οστά στη σωστή θέση, ενώ επιτρέπουν να πραγματοποιηθεί η φυσιολογική κίνηση της άρθρωσης. Οι τένοντες ενώνουν τους μυς με τα οστά ώστε να μπορεί να πραγματοποιείται κίνηση στον αστράγαλο και τον άκρο πόδα, καθώς και να είναι σταθερές οι αρθρώσεις.

Με το κάταγμα εννοούμε το σπάσιμο ενός ή περισσότερων οστών. Με τη θλάση ή τη ρήξη εννοούμε μια βλάβη στους συνδέσμους όταν αυτοί επιμηκύνονται σε εύρος, πέραν του ορίου αντοχής τους. Μια ρήξη ενός συνδέσμου μπορεί να έχει την έκταση λύσης της συνέχειας μερικών μικροσκοπικών ινών που αποτελούν τον σύνδεσμο, ως και μια πλήρη ρήξη ή αποκόλληση του. Θλάσεις ή ρήξεις ακόμη, αφορούν βλάβες των μυών ή των τενόντων ως αποτέλεσμα υπερβολικής έλξης ή διάτασης τους.

Οι θλάσεις είναι συνηθέστερες στα κάτω άκρα και την οσφύ. Στην ποδοκνημική δύο τένοντες που τραυματίζονται  συχνά είναι  αυτοί των περονιαίων, οι οποίοι σταθεροποιούν την άρθρωση και βοηθούν στην προώθηση του σώματος κατά τη βάδιση. Μπορεί να αναπτυχθεί φλεγμονή λόγω υπερβολικής ή μη σωστής χρήσης τους ή τραυματισμού. Οι οξείες ρήξεις των τενόντων μπορεί να προκληθούν από μια ξαφνική πλήξη ή εξωτερική δύναμη. Η φλεγμονή ενός τένοντα συγκαταλέγεται σε μια ευρεία κατηγορία παθολογίας τους που ονομάζεται τενοντοπάθεια που μπορεί να έχει πρόσκαιρο χαρακτήρα και να ονομάζεται τενοντίτιδα ή πιο χρόνιο και χαρακτηρίζεται ως τενόντωση.

Μια συχνή διαταραχή που σχετίζεται με την ποδοκνημική άρθρωση, είναι ο πόνος που εμφανίζεται στο οπίσθιο-έσω τμήμα της κνήμης ή το πρόσθιο –έξω τμήμα και αναφέρεται ως κνημιαίος τραυματισμός τάσης (shin splints). Ποικίλα είναι τα παθολογικά αίτια που μπορεί να  προκαλούν την κατάσταση αυτή όπως : τενοντίτιδα, συμπιεστικά φαινόμενα σε μυϊκές περιοχές, κατάγματα τάσης στην κνήμη ή ερεθισμός της μεσόστεας μεμβράνης. Ο μηχανισμός πρόκλησής της σχετίζεται με τη μηχανική καταπόνηση των αναφερώμενων ιστών και αίτια μπορεί να είναι οι απαιτητικές για την περιοχή και το επίπεδο φυσικής κατάστασης δραστηριότητες, το τρέξιμο σε ανώμαλες επιφάνειες ή με παπούτσι που να μην υποστηρίζει τις ανάγκες του ποδιού του ατόμου.

Τραυματισμός της ποδοκνημικής συμβαίνει συνήθως όταν γίνεται στροφή στην άρθρωση πέρα από τη φυσιολογική της θέση. Οι περισσότεροι τραυματισμοί συμβαίνουν είτε σε αθλητικές δραστηριότητες ή και σε βάδιση πάνω σε ανώμαλες επιφάνειες όπου φορτία, οδηγούν το πέλμα και την ποδοκνημική σε ασυνήθιστες θέσεις. Οι ασυνήθιστες θέσεις επίσης της ποδοκνημικής με ψηλά τακούνια ή σε χαλαρά σανδάλια είναι ακόμη ένας παράγοντας που μπορεί να συμβάλει  σε έναν τραυματισμό της άρθρωσης. 

Τι συμπτώματα προκαλεί ο κάθε τραυματισμός στην ποδοκνημική;

Τα συμπτώματα ενός διαστρέμματος και ενός κατάγματος είναι αρκετά παρόμοια. Ουσιαστικά, ένα κάταγμα μπορεί να παραγνωριστεί μερικές φορές ως διάστρεμμα. Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να αξιολογηθεί άμεσα ο τραυματισμός σας από έναν γιατρό ή έναν φυσικοθεραπευτή, αν τα συμπτώματα είναι έντονα, επιμένουν και υπάρχουν αμφιβολίες ως προς τη σοβαρότητά του. Οι ενδείξεις περιλαμβάνουν:

•  Πόνο, συχνά ξαφνικό και έντονο

•  Οίδημα(πρήξιμο)

•  Μώλωπας

•  Ανικανότητα βάδισης ή φόρτισης στην τραυματισμένη άρθρωση

Ενώ σε ένα διάστρεμμα μπορεί ο πόνος και το οίδημα να ποικίλουν από ελαφρά ως πολύ έντονα, στο κάταγμα η περιοχή είναι εξαιρετικά ευαίσθητη στην ψηλάφηση και η άρθρωση πιθανόν να εμφανίζεται παραμορφωμένη. Η τενοντίτιδα καθώς και οι ρήξεις του τένοντα του μακρού περονιαίου, προκαλούν εξίσου πόνο και οίδημα. Επίσης, η θερμοκρασία είναι τοπικά αυξημένη, κάτι που γίνεται αντιληπτό με την επαφή. Με ρήξη του τένοντα υπάρχει αδυναμία ή και αστάθεια στην άρθρωση και τη στήριξη στο μέλος. Σε σχετικά εκτεταμμένους τραυματισμούς πολαπλοί ιστοί είναι πιθανόν να εμπλέκονται.

Τι χρειάζεται να κάνει κάποιος μετά από έναν τραυματισμό στην ποδοκνημική;

Καλό είναι άμεσα μετά τον τραυματισμό να παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες εφαρμόζοντας τις παρακάτω τέσσερις πράξεις που συνοψίζονται στα αρχικά Κ.Α.Π.Α (ή R.I.C.E στα αγγλικά):
Κρυοθεραπεία, Ανάπαυση, Περίδεση, Ανάρροπη θέση (Βλ. Εικόνα 2)


Κρυοθεραπεία. Η χρήση πάγου θα βοηθήσει στην επιβράδυνση ή στην ελάττωση του οίδηματος, καθώς και θα μαλακώσει την αίσθηση του πόνου. Η κανονική εφαρμογή πάγου γίνεται το πρώτο 48ωρο μετά τον τραυματισμό, ενώ η εφαρμογή του δεν πρέπει να ξεπερνά τα 15 με 20 λεπτά την κάθε φορά, για αποφυγή κρυοπαγήματος. Η επανάληψη της εφαρμογής μπορεί να γίνει ξανά μετά από 40-45 λεπτά - ώστε να επιτραπεί στους ιστούς να επανέλθουν στη φυσιολογική τους θερμοκρασία και επίπεδο αισθητικότητας-, για όσες φορές χρειάζεται. Η κρυοθεραπεία μπορεί να γίνει με μια παγοκύστη ή μια σακούλα κατεψυγμένων τροφίμων που να εφάπτεται καλά στην τραυματισμένη περιοχή. Επίσης για αποφυγή εγκαύματος από την χαμηλή θερμοκρασία χρησιμοποιήστε μια λεπτή πετσέτα ανάμεσα στον πάγο και το δέρμα σας. 

Ανάπαυση. Είναι σημαντικό για να αποφευχθεί η πιθανότητα επιβάρυνσης του τραυματισμού, να αναπαύεται η άρθρωση και να αποφεύγεται η φόρτισή της. 

 Περίδεση. Η περίδεση με έναν ελαστικό επίδεσμο ή μια συσκευασμένη επιστραγαλίδα, βοηθά στην ακινητοποίησή και υποστήριξή του. Σιγουρευτείτε ότι η περίδεση δεν είναι πολύ σφιχτή, χαλαρώνοντας στην περίπτωση που παρατηρήσετε μελάνιασμα στα δάκτυλα των ποδιών. 

Ανάρροπη θέση. Η ανύψωση της ποδοκνημικής (με λυγισμένο γόνατο) πάνω από το ύψος της καρδιάς θα μειώσει το οίδημα και τον πόνο.

Είναι σημαντικό να μην βάλετε φορτίο στην ποδοκνημική πριν να σας εξετάσει και αξιολογήσει τον τραυματισμό κάποιος γιατρός ή φυσικοθεραπευτής, το οποίο πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατόν. Οι θλάσεις και τα κατάγματα που αντιμετωπίζονται σωστά, θεραπεύονται επαναφέροντας την λειτουργικότητα του μέλους και προλαμβάνοντας πιθανές χρόνιες και εκφυλιστικές μετατραυματικές διαταραχές (πχ. καθ έξιν τραυματισμούς, αδυναμία ή αρθρίτιδα).

Πως γίνεται η αξιολόγηση ενός τραυματισμού της ποδοκνημικής;

Αρχικά, ζητείται να γίνει περιγραφή από το ίδιο το άτομο για τον τραυματισμού του. Έπειτα θα εκτιμηθεί το μέγεθος του οιδήματος και του αιματώματος. Στην φυσική εξέταση χρειάζεται συχνά να γίνουν κάποια, ενδεχομένως επώδυνα, τεστ ή χειρισμοί για να γίνει μια έγκυρη και ακριβής εκτίμηση που θα καθορίσει και τον σχεδιασμό της θεραπείας.

Επιπρόσθετα, μπορεί να σας ζητηθεί η λήψη μιας ακτινογραφίας προκειμένου να φανεί αν υπάρχει κάποιο κάταγμα ή μια μαγνητική τομογραφία σε περίπτωση που χρειάζεται περισσότερες πληροφορίες για τον τραυματισμό, ειδικά στην περίπτωση όπου η αντιμετώπιση μπορεί να είναι η χειρουργική παρέμβαση.

Για τους περισσότερους τραυματισμούς, επιπρόσθετα, στη διαχείριση του πόνου, συνήθως χορηγείται λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων που είναι γνωστά ως μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα(πχ.Iμπουπροφένη-Nurofen, Advil κα.). Χρήσιμο είναι η λήψη αυτών των φαρμάκων να γίνεται ελεγχόμενα για τυχόν παρενέργειες (γαστρεντερικό σύστημα, νεφροί) και πάντοντε βοηθητικά και όχι αντικαθιστώντας την εφαρμογή ενός πλάνου φυσικής αποκατάστασης.

Αντιμετώπιση καταγμάτων

Τα κατάγματα αντιμετωπίζονται είτε χειρουργικά είτε μη –χειρουργικά (συντηρητικά). Στην πρώτη περίπτωση, ο γιατρός θα φροντίσει τη ρήξη των οστών ακινητοποιώντας την άρθρωση, εφόσον ένα μόνο οστό είναι σπασμένο, και εφόσον τα οστά δεν είναι εκτός θέσης και η εμπλεκόμενη άρθρωση είναι σταθερή. Τυπικά γίνεται χρήση κάποιας μορφής στηρίγματος, όπως μιας μπότας ή γύψου. Αν η άρθρωση ή τα σπασμένα τμήματα του οστού είναι ασταθή, το κάταγμα θα αντιμετωπιστεί χειρουργικά. Συχνά για να επιτευχθεί το επιθημητό αποτέλεσμα της ένωσης και ακινητοποίησης των οστών γίνεται η χρήση λαμών και βιδών. Μετά το χειρουργείο, η άρθρωση προστατεύεται με έναν νάρθηκα μέχρι να υποχωρήσει το οίδημα.

Φυσιολογικά ο χρόνος που χρειάζονται τα οστά να ενωθούν είναι στις 6-8 εβδομάδες. Μέχρι τότε ο γιατρός, θα ζητήσει πιθανότατα να μην δέχεται η άρθρωση πλήρες φορτίο για να διατηρηθεί σε καλή ευθυγράμμιση και διευκολυνθεί η επούλωση του ιστού των οστών. Τυχόν συνυπάρχον τραυματισμός τενόντων ή συνδέσμων μπορεί να χρειαστεί περισσότερο χρόνο επούλωσης. Αφού ο γιατρός κρίνει ότι είναι ασφαλές να κινείται η άρθρωση, ακολουθεί η φυσικοθεραπεία για την επανεκπαίδευση βάδισης και  ισορροπίας, καθώς και για βελτίωση της κινητικότητας και ενδυνάμωση. Ο φυσικοθεραπευτής θα σχεδιάσει ένα πρόγραμμα ασκήσεων για το σπίτι για να διευκολυνθεί η ανάκτηση της προ του τραυματισμού φυσιολογική λειτουργία. Μπορεί να χρειαστεί αρκετούς μήνες(συνήθως 3-4, αλλά μπορεί και πάνω από χρόνο, αναλόγως την περίπτωση)  για την επαναφορά ενός ισορροπημένου προτύπου βάδισης.

Αντιμετώπιση θλάσεων/ρήξεων

Η αποκατάσταση των θλάσεων εξαρτάται από την σοβαρότητα του τραυματισμού. Η διαβάθμισή τους χωρίζεται  σε ήπιες, μέτριες και σοβαρές. Το χειρουργείο συνήθεως δεν αποτελεί επιλογή, εκτός αν πρόκειται για εκτεταμένη βλάβη, εμπλέκονται περισσότεροι του ενός σύνδεσμοι ή δεν έχουν επιτύχει άλλες θεραπευτικές επιλογές.

Οι ήπιες θλάσεις –1^ου βαθμού— αντιμετωπίζονται αρχικά, με την εφαρμογή πρώτων βοηθειών σύμφωνα με το πρωτόκολλο ΚΑΠΑ για μερικές μέρες ως ότου υποχωρήσει ο πόνος και το οίδημα. Ο γιατρός θα σας συμβουλέψει να φορτίσετε το πόδι σας σύντομα (συνήθως σε 1-3 μέρες), στα βαθμό που αυτό είναι ανεκτό και θα σας παραπέμψει για φυσικοθεραπεία για βελτίωση του εύρος κίνησης, της ελαστικότητας και της δύναμης.

Αν η θλάση κρίνεται ως μετρία, ή 2^ου βαθμού,  απαραίτητο είναι να γίνει η φροντίδα σύμφωνα με το πρωτόκολλο ΚΑΠΑ, για περισσότερο όμως χρόνο, μέχρις ότου επιτευχθεί η επούλωση. Πιθανόν να χρειαστεί να ακινητοποιηθεί η άρθρωση με την χρήση ενός νάρθηκα. Η φυσικοθεραπεία είναι συνίσταται ως προσέγγιση, ακόμη και πριν το τέλος της πρώτης φάση αποκατάστασης(4-6 μέρες), για την προαγωγή της επούλωσης των ιστών και ακολούθως στην επαναφορά της κίνησης και λειτουργικότητας στην άρθρωση.

Οι 3^ου βαθμού ή σοβαροί τραυματισμοί θλάσεις αφορούν πλήρη ρήξη ή απόσπαση ενός συνδέσμου και  χρειάζεται σημαντικό χρονικό διάστημα για την επούλωσή τους. Γίνεται ακινητοποίηση της άρθρωσης και ακολούθως πραγματοποιείται πιο μακροσκελές πρόγραμμα φυσικοθεραπείας για την αποκατάσταση της ελαστικότητας, της δύναμης και του κινητικού ελέγχου. Συχνά, ειδικά αν η θλάση δεν επουλώνεται σε σημαντικό χρονικό διάστημα, επιλέγεται η χειρουργική παρέμβαση για την συρραφή των συνδέσμων.

Σε γενικές γραμμές, η αρχική αντιμετώπιση ενός διαστρέμματος  περιλαμβάνει ξεκούραση και προστασία της άρθρωσης ως ότου υποχωρήσει το οίδημα για περίπου μια εβδομάδα. Αυτό ακολουθείται από μια περίοδο 2 εβδομάδων περίπου, κατάλληλης άσκησης για την ανάκτηση του εύρους τροχιάς, της ελαστικότητας και της δύναμης των στοιχείων που αφορούν την άρθρωση, αν και σοβαροί τραυματισμοί μπορεί να χρειαστούν ένα πιο μεγάλο χρονικό διάστημα που μπορεί να φτάσει και μερικούς μήνες ως ότου σταδιακά επιστρέψει το άτομο στις φυσιολογικές δραστηριότητές, συνεχίζοντας παράλληλα την άσκηση.

Αντιμετώπιση τραυματισμών τενόντων
 Οι δράσεις για την αντιμετώπιση των τραυματισμών των τενόντων είναι παρόμοιες με αυτές της αντιμετώπισης των διαστρεμμάτων. Περιλαμβάνουν:

• Ακινητοποίηση με τη χρήση επιδέσμου ή νάρθηκα

• Χορήγηση αντιφλεγμονόδων (ενέσιμα ή από το στόμα) για την μείωση του πόνου

• Φυσικοθεραπεία για αποκατάσταση της δύναμης, ευλυγισίας και ισορροπίας

• Χρήση ελαστικού επιδέσμου για παροχή σταθερότητας στις δραστηριότητες

• Πιθανή χειρουργική αντιμετώπιση για την συρραφή των τενόντων ή των συνδέσμων.

Μπορούν οι τραυματισμοί της ποδοκνημικής να προληφθούν;

Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ συστήνει τα παρακάτω για την μείωση του ρίσκου ενός τραυματισμού της ΠΔΚ:

• Αποφυγή της άσκησης ή άθλησης σε καταστάση κούρασης ή πόνου

• Διατήρηση μιας καλής φυσικής κατάστασης και μιας ισορροπημένης διατροφής

• Έλεγχος του σωματικού βάρους

• Έλεγχος των πτώσεων/ βελτίωση της ισορροπίας

• Χρήση των κατάλληλων υποδημάτων για την εκάστοτε δραστηριότητα ή περιβάλλον στο οποίο κινείστε

• Αποφυγή παπουτσιών με φθαρμένη σόλα

• Καλή προθέρμανση και διατάσεις πριν την άσκηση ή την άθληση

• Τρέξιμο σε ασφαλείς επιφάνειες

Πηγή: www.WebMD.com

Οι μυοσκελετικοί τραυματισμοί των μουσικών

Τι είναι ένας μυοσκελετικός τραυματισμός ;

  Μυοσκελτικός τραυματισμός (ΜΤ) ονομάζεται οποιοσδήποτε τραυματισμός ή διαταραχή σε μυς, οστά, αρθρώσεις, τένοντες, σύνδεσμους, νεύρα, αιμοφόρα αγγεία και στα μαλακά μόρια. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται η θλάση, η ρήξη, ή η φλεγμονή που προκαλείται είτε επιδεινώνεται με τη δραστηριότητα. Ένας συνήθης όρος για την περιγραφή μια διαταραχής που συμβαίνει στους τένοντες και τις μυοτενόντιες ενώσεις ύστερα από μη φυσιολογική κατανομή φορτίων και σχετίζεται με εμφάνιση πόνου και άλλων συμπτωμάτων(βλ.παρακάτω) είναι η τενοντίτιδα. Περιοχές στις οποίες εμφανίζεται συχνά στους μουσικούς είναι κυρίως τα άνω άκρα και συγκεκριμένα: η βάση του αντίχειρα (σύνδρομο DeQuervain), οι τένοντες που καταλήγουν ή διέρχονται από τον καρπό, εσωτερικά και εξωτερικά του αγκώνα (έσω και έξω επικονδυλίτιδα, γνωστά και ως golf και tennis elbow αντίστοιχα) και ο ώμος (τενοντίτιδα του πετάλου των στροφέων). Η διαταραχή αυτή μπορεί να παρουσιαστεί στους μουσικούς έπειτα  από συσσώρευση φορτίων που επενεργεί τραυματικά και τότε έχουμε αυτό που ονομάζεται σύνδρομο υπέρχρησης.
 Μια άλλη διαταραχή που σχετίζεται με εμφάνιση πόνου, διαταραχή της αίσθησης και αδυναμίας στη κίνηση τοπικά είναι η πίεση νεύρου (μέσο, ωλένιο, κερκιδικό, βραχιόνιο πλέγμα) ή και αγγείων, με συμπτώματα που εμφανίζονται αναλόγως του σημείου πίεσης τους στον ανώτερο θώρακα και τον ώμο, γύρω από την περιοχή του αγκώνα, στον καρπό ή την παλάμη, απ'όπου διέρχονται τα παραπάνω νεύρα που μεταφέρουν ερεθίσματα από και πρός το άνω άκρο. Ενδεικτικά αναφέρονται το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, η ωλένια νευρίτιδα και το σύνδρομο θωρακικής εξόδου.
 Οι καθημερινές δραστηριότητες ασκούν φορτία στο σώμα που μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ή την πρόκληση ενός ΜΤ. Οι περισσότεροι μουσικοί ξοδεύουν ένα μεγάλο μέρος της ημέρας στην εξάσκηση, την προετοιμασία ή συναυλίες. Οι φυσικές, επαγγελματικές, αλλά και καλλιτεχνικές απαιτήσεις, μπορεί να αποβούν επιβαρυντικές στο σώμα και τελικά να οδηγήσουν σε ενδείξεις ή συμπτώματα μυοσκελετικού τραυματισμού. Οι τραυματισμοί αυτοί  εντοπίζονται κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, στα άνω άκρα και αποτελούν το κύριο αίτιο εμφάνισης μιας «νόσου» που έκανε διάσημους μουσικούς να υποφέρουν όπως ο Robert Schumann ή o Garry Graffman, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που αναγκάστηκαν να διακόψουν την καριέρα τους.
 Ο Χειρουργός Ορθοπαιδικός, Ιωάννης Α. Ιγνατιάδης αναφέρεται στην «νόσο των μουσικών» για να περιγράψει μια πολύπλοκη παθολογία η οποία απαιτεί εξειδίκευση όσον αφορά την ακριβή διάγνωση της αλλά και την θεραπεία της. Στη «νοσολογία των μουσικών» περιλαμβάνονται τρεις παθήσεις, οι οποίες πλήττουν το χέρι και μπορεί να συνυπάρχουν η να εμφανίζονται ξεχωριστά.

Συγκεκριμένα την νόσο απαρτίζουν:
To σύνδρoμo υπέρχρησης (overuse), είναι η πιο συχνή πάθηση
Το σύνδρoμo πίεσης (παγίδευσης) νεύρων
Οι λειτουργικές δυστονίες ή «κράμπες» των μουσικών

Η τελευταία αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα, κατα το οποίο εμφανίζεται απώλεια ελέγχου και ακούσια σύσπαση στους μύες των δακτύλων του χεριού κατά τον χειρισμό του μουσικού οργάνου. Αποτελεί παράγοντα για την εμφάνιση περεταίρω κακώσεων, ενώ η εξέλιξη και η αντιμετώπιση του είναι δύσκολη για το άτομο, με τις πιθανότητες να λιγοστεύουν στις περιπτώσεις μη διάγνωσης και αντιμετώπισης σε πρώιμο στάδιο. Η ακριβής αιτιολογία δεν είναι γνωστή, αν και έρευνες στοχέυουν στη συσχέτιση του προβλήματατος με τον προγραμματισμό της κίνησης και τον κινητικό φλοιό.

Συμπτώματα

 ''Η μούσική στη φύση της, απαρτίζεται από κινούμενους φθόγγους- σε πολλές περιπτώσεις κινούμενοι εξαιρετικά ταχέως και για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα. Οι επαναλαμβανόμενες φυσικές κινήσεις και δυνάμεις που απαιτούνται για το παίξιμο μιας τέτοιας μουσικής σε στιγμές υπερβαίνουν την ικανότητα του σώματος και οπότε γίνονται η πηγή φυσικών προβλημάτων.'' - W.J. Dawson, 1997

 Τα συνήθη συμπτώματα που εμφανίζονται στους μουσικούς περιλαμβάνουν πόνο, αδυναμία, δυσκαμψία, μούδιασμα, παραισθησία, συνδυασμένα με μειωμένο μυϊκό έλεγχο ο οποίος διαταράσει την ικανότητα του μουσικού να αποδώσει στο επίπεδο του αναμενώμενου.

 Αρκετοί μουσικοί υποθέτουν ότι η επώδυνη κατάσταση στην οποία βρίσκονται είναι φυσιολογική και εφευρίσκουν τρόπους να συγκαλύψουν τις επιπτώσεις του τραυματισμού που αναπτύσετται. Αυτό εν μέρει οφείλεται σε μια νοοτροπία μουσικής επίδοσης στην που βασίζεται σε μια ριζωμένη φιλοσοφία του τύπου ''show must go on'’ και εν μέρει σε μια κοινή ανυσηχία μεταξύ επαγγελματιών μουσικών μην στιγματιστούν ως ασθενείς μουσικοί. Δυστυχώς, πολλοί μουσικοί, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των οποίων έχουν μια επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα, στερούνται των απαραίτητων οικονομικών πόρων για να καλύψουν την πρόληψη ή την αντιμετώπιση και έγκαιρη θεραπεία.

 ''Όλοι οι ασθενείς παραπονιούνται για πόνο στο παίξιμό τους...Στους μισούς από αυτούς τα συμπτώματα είχαν ως αποτέλεσμα την απώλεια ταχύτητας, έντασης ή ελέγχου. Τα δύσκολα μέρη που απαιτούσαν arpeggios, οκτάβες ή τρίλιες συχνά επηρρεάζονταν."- J. Newmark Hockberg 1987

 Ακόμη, υπάρχει μια κυρίαρχη προσέγγιση από τον χώρο της ιατρικής ότι οι ΜΤ δεν απειλούν την ζωή, αλλά ούτε αποτελλούν σοβαρή παθολογία, παραβλέπoντας τις επιπτώσεις τους στον μουσικό ότι δηλαδή, οι ΜΤ και η μη αποτελεσματική αντιμετώπισή τους μπορούν να είναι καλλιτεχνικά και επαγγελματικά περιοριστικές ή ακόμη και μοιραίες για την καρίερα, με συνέπειες που αυτό έχει στην φυσική, συναισθηματική και οικονομική ευημερία του. Οι μουσικές και ιατρικές κοινότητες χρειάζονται υψηλή αντίληψη ώστε να μειωθεί σημαντικά η εμφάνιση ΜΤ στους μουσικούς.

Ποιές είναι οι ενδείξεις και τα συμπτώματά;

  Πιθανές ενδείξεις ΜΤ περιλαμβάνουν οίδημα (πρήξιμο), ερυθρότητα, δυσκολία στην κίνηση συγκεκριμένης άρθρωσης, ενώ στα συμπτώματα που αισθάνεται κανείς περιλαμβάνονται το μούδιασμα, η παραισθησία και ο πόνος. Οι ενδείξεις και τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά ή προοδευτικά μέσα σε περίοδο μηνών ή ετών. Ενδείξεις και συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ή να μην εμφανιστούν κατά την δραστηριότητα που προκαλεί ή επιδεινώνει την κατάσταση (βλ.Εικόνα 1). Μερικές καταστάσεις καταλλήγουν σε ενδείξεις και συμπτώματα που γίνονται αισθητά μετά το πέρας της δραστηριότητας ή ακόμη και κατά τον ύπνο. Η ταξινόμηση της σοβαρότητας των ενδείξεων και των συμπτωμάτων από τους επαγγελματίες υγείας, γίνεται βάσει μιας κλίμακας που αντιπροσωπεύει το βαθμό επιδείνωσης του τραυματισμού. Στην εικόνα η κλίμακα αυτή παρουσιάζεται προσαρμοσμένη για τους μουσικούς .

   

    Εικόνα 1. Προοδευτικότητα των ενδείξεων και συμπτωμάτων ΜΤ σε μουσικούς.

Πόνος

  Ο πόνος είναι μια υποκειμενική εμπειρία, ξεχωριστή από άτομο σε άτομο. Το κατώφλι του πόνου στους επαγγελματίες μουσικούς τείνει να είναι ιδιαίτερα υψηλό, εν μέρει γιατί ο πόνος είναι αρκετά συνηθισμένος  στα πλαίσια των υψηλών φυσικών απαιτήσεων της ενασχόλησης αυτής, ιδιαίτερα σε επαγγελματίες μουσικούς. Οι μουσικοί προσαρμόζονται στον πόνο και συνήθως δεν τον φοβούνται όσο ένας μέσος άνθρωπος. Παρόλα αυτά, ο πόνος είναι ένα αμυντικός μηχανισμός που σκοπό έχει να προστατέψει και να διαφυλάξει το σώμα μας.

Αν αισθάνεστε πόνο είναι σημαντικό να παρατηρηθεί:

• πότε εμφανίζεται ο πόνος

• πόση ώρα διαρκεί

• με ποιον επηρρεάζει την ικανότητα στο παίξιμο

• πως επηρρεάζει τις υπόλοιπες δρστηριότητες της καθημερινότητάς

 Γνωρίζοντας το επίπεδο στη κλίμακα των ενδείξεων και συμπτωμάτων, μπορεί κανείς να διακρίνει μεταξύ του πόνου ο οποίος οφείλεται σε έντονη ή ασυνήθιστη φυσική δραστηριότητα, άρα και παρωδικό, και πόνου που υποδηλώνει έναν προοδευτικής σοβαρότητας τραυματισμό.

 Η σοβαρότητα του τραυματισμού και η ανάγκη σχεδιασμού ενός κατάλληλου πλάνου θεραπείας αυξάνεται, καθώς η κατάσταση του ατόμου εξελίσσεται από το στάδιο I στο στάδιο V. Ενδεικτικά, στα επίπεδα Ι και ΙΙ η λήψη προληπτικών μέτρων χρειάζεται για την αποφυγή επιδείνωσης των συμτπωμάτων, ενώ ενδείξεις και συμπτώματα επιπέδου ΙΙΙ ή και παραπάνω καθιστούν απαραίτητα τον σχεδιασμό και εφαρμογή ενός θεραπευτικού πλάνου που θα αποβλέπει στην αποκατάσταση του τραυματισμένου ιστού και την προσαρμογή της καθημερινότητας του μουσικού (πχ. τροποποίηση τεχνικής, διαχείριση των επιβαρυντικών παραγόντων)

 Η έγκαιρη αναγνώριση των ενδείξεων και των συμπτωμάτων και οι κατάλληλη αντιμετώπιση είναι σημαντικά στην ελαχιστοποίηση της σοβαρότητας των διαταραχών και στην διατήρηση της ικανότητας του ατόμου για την μελέτη, προετοιμασία και ερμηνεία.